Kiedy kultura jest bronią

Strajki studenckie, protesty ekologiczne, fanziny, koncerty rockowe, punkowe agrafki i awangardowe przedstawienia – co je łączy? Jak wyglądały opozycyjne działania kulturowe w demoludach i czy na pewno byliśmy najweselszym barakiem?

Instytut Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk oraz zespół międzynarodowego projektu badawczego „Courage. Łączymy kolekcje” zapraszają na wystawę „Bilans ryzyka. Archiwa kultur oporu”– od 23 sierpnia do 8 września 2018 roku w Reducie Banku Polskiego w Warszawie.

Od Bułgarii po Estonię tworzenie kultury było buntem wobec władz komunistycznych. O jego skutkach przekonywali się o tym awangardowi reżyserzy, punkowcy czy krytyczni literaci – cenzurowani, śledzeni przez tajną policję i wsadzani do więzień. Komunistyczne władze nie cierpiały satyry i ironii, bały się łamania konwenansów, drażnił je dowcip i odmienność ubioru. Dlatego zagrażała im kolorowa skarpetka, punkowa muzyka, a także każde słowo publikowane poza cenzurą. A tym bardziej demonstracje i protesty np. strajki studenckie w Zagrzebiu w 1971 roku, „świeczkowa demonstracja” słowackich katolików na rzecz praw obywatelskich z 1988 roku czy protesty ekologiczne przeciwko przemysłowi chemicznemu w Rumunii Ceaușescu. Na Węgrzech w latach 70. byli ludzie szukający tożsamości w dawnej kulturze chłopskiej lub chcący żyć jak Indianie Lakota. Na Słowenii zakładano kluby gejowskie i subkulturowe. W nadmorskim kurorcie Rumunii działała podziemna stacja radiowa nadająca „I want to break free” zespołu Queen. Obok okładek punkowych zinów, zaszytych w spódnicach wierszy czy samizdatowych książek na wystawie zobaczymy zdjęcia i akta z archiwów Stasi, Securitate i KGB.

23 sierpnia odbędzie się dyskusja, w której wezmą udział fotografka Anna Dąbrowska-Lyons, dr Weronika Parfianowicz z Instytutu Kultury Polskiej UW, Robert Jarosz z Muzeum Sztuki Nowoczesnej i dr Xawery Stańczyk z IFiS PAN.

Siostrzanym wydarzeniem wystawy jest międzynarodowy festiwal filmów dokumentalnych „Kultura jako opór”, 7-9 września 2018 w Domu Spotkań z Historią.

Celem projektu COURAGE jest powstanie dostępnej on-line bazy dokumentów dotyczących działalności opozycji kulturowej w krajach bloku socjalistycznego. Więcej na http://pl.cultural-opposition.eu

23 sierpnia – 8 września 2018 r.

Reduta Banku Polskiego, ul. Bielańska 10, Warszawa

w godz.: pon.-pt. i nd. 12:00-20:00 oraz sob. 10:00-16:00.

Wernisaż w czwartek 23 sierpnia o 18:00.

Wstęp wolny.