Nowe seminarium: Filozofia polityczna motłochu. W poszukiwaniu plebejskich dóbr wspólnych: 18.02.2019, godz. 17.00
Seminarium „Filozofia polityczna motłochu. w poszukiwaniu plebejskich dóbr wspólnych”
Instytut Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk, Pałac Staszica, ul. Nowy Świat 72, Warszawa
Prowadzący:
dr Łukasz Moll (IFiS PAN, czasopismo naukowe „Praktyka Teoretyczna”)
dr Michał Pospiszyl (ISP PAN, czasopismo naukowe „Praktyka Teoretyczna”)
Kontakt:
lukasz.moll89@gmail.com, pospiszyl.michal@gmail.com
Matronat nad seminarium:
czasopismo naukowe „Praktyka Teoretyczna”, miesięcznik „Le Monde Diplomatique – edycja polska”
Opis seminarium
Motłoch, czyli to, co na marginesie społeczeństwa, niezróżnicowana resztka, pogardzany odrzut, obiekt wściekłej pogardy, paternalistycznej troski lub wielkiej trwogi, ale z drugiej strony nosiciel utopii i instancja oporu wobec niesprawiedliwości. Punktem wyjścia naszego seminarium chcemy uczynić podwójny sens formuły „filozofia polityczna motłochu”.
Po pierwsze przyjrzymy się filozofii, której przedmiotem jest motłoch – próbującej motłoch powstrzymać, rozbić go, zorganizować czy stłumić. Zobaczymy, w jaki sposób myśliciele odnosili się do pojawienia się amorficznych mas, jak reagowali na podejmowane przez nie próby wpływu na politykę i jakie środki zaradcze w odpowiedzi na problem motłochu proponowali. Zapytamy m.in. dlaczego filozofom tak bardzo przeszkadzały praktyki zbierania chrustu w lesie i wynoszenia odpadków z fabryki, czym umotywowany był ich strach przed ulicznymi tancerzami i wiejskimi zielarkami, dlaczego rozpisując się o wolności równolegle postulowali eksterminację bądź represje włóczęgów, heretyków czy ludowych wolnomyślicieli?
Z drugiej strony interesuje nas filozofia, której podmiotem jest motłoch – filozofia tworzona przez motłoch, w interesie motłochu lub pod pozytywnym wpływem motłochu. Będą nas zajmowali młynarze konstruujący własne systemy kosmologiczne, piraci i czarni niewolnicy urzeczywistniający egalitaryzm, o którym nie śniło się oświeconym filozofom czy obrońcy dóbr wspólnych stający na drodze kapitalizmowi.
W ramach każdego ze spotkań jeden z prowadzących omówi z uczestnikami zadane teksty i naszkicuje społeczno-historyczny oraz filozoficzny kontekst, w którym będziemy zgłębiać kolejne przebłyski motłochu i reakcje, jakie im towarzyszyły. Taka perspektywa powinna ułatwić zrozumienie tego, że filozofia nigdy nie była dziedziną czystych abstrakcji, ale zawsze powstawała jako ekspresja społecznych tendencji danej epoki lub jako odpowiedź na nie.
Podstawowe pytanie, do którego będziemy wracać na każdym ze spotkań będzie brzmieć: na ile afirmatywna filozofia polityczna motłochu może przyczynić się do konstrukcji alternatywnego (nie)porządku społecznego, osadzonego w plebejskich praktykach, które poznawać będziemy na kolejnych odsłonach seminarium?
Serdecznie zapraszamy do zmierzenia się z tym pytaniem wspólnie z nami. Uczestnikom zapewnimy dostęp do dyskutowanych materiałów.
Plan seminarium
SPOTKANIE 1 – uwaga zmiana sali
18 lutego (sala 144-IBL PAN, godz. 17:00-19:00)
Historia motłochu na przykładzie zbieraczy: od Biblii po freeganizm
Projekcja filmu Zbieracze i zbieraczka (2000, reż. A. Varda, Francja, 82 min.) + dyskusja
Film Agnès Vardy ma za zadanie w przystępny i obrazowy sposób wprowadzić nas w problematykę całego seminarium: oddolnych plebejskich praktyk, którego reprodukują się na marginesie porządku społecznego, przeciwstawiając mu konkurencyjne wartości oparte na solidarności i współpracy. Zbieracze i zbieraczka wychodząc od zapomnianej praktyki gleaningu, wspomnianej już w Biblii jako prawo ubogich do zdobycia środków utrzymania i stale powracającej w historii po dziś dzień, przygotują pole pod naszą dyskusję poświęconą obecności tych praktyk w warunkach współczesnego kapitalizmu.
