Mikołaj Ratajczak



Informacje

Imię i nazwisko

Mikołaj Ratajczak
Stopnie i tytuły naukowe

dr
Stanowisko

adiunkt
E-mail

mikolaj.ratajczak@ifispan.edu.pl
Filozofia/Socjologia

Filozofia
Zakład

—–
Zespół badawczy

Zespół Filozofii Kultury
Skrócony biogram

Mikołaj Ratajczak (1986) – filozof, historyk pojęć, tłumacz i redaktor. Adiunkt w Zespole Filozofii Kultury IFiS PAN, współpracownik czasopisma naukowego „Praktyka Teoretyczna”. W latach 2012–2015 redaktor działu filozofii i nauk społecznych w Wydawnictwie Naukowym PWN. Jest autorem pierwszego w języku polskim i jednego z pierwszych na świecie monograficznych opracowań historii rozwoju współczesnej radykalnej filozofii politycznej we Włoszech (Forma życia i dobro wspólne, Warszawa 2020). Naukowo interesuje się historią filozofii oraz historią idei politycznych i naukowych, w szczególności XX wieku. Publikował w licznych polskich i zagranicznych czasopismach naukowych. Odbywał staże naukowe we Włoszech (Florencja, Wenecja, Rzym), Francji (trzykrotny stypendysta rządu Francji na pobyt naukowy w Paryżu) oraz w USA (Duke University). Kierownik grantów finansowanych przez NCN oraz NPRH. Znawca i tłumacz myśli Karola Marksa, od 2017 współprowadzi ogólnopolskie, otwarte seminarium online „Czytanie Marksa”. 
Wykształcenie

2017: adiunkt w Zespole Filozofii Kultury PAN;

2016: obrona w IFiS PAN pracy doktorskiej Praca, język, życie. Kategorie współczesnej włoskiej filozofii politycznej. Promotorka: prof. dr hab. Agata Bielik-Robson;

2011–2016: studia doktoranckie w Graduate School for Social Research IFiS PAN;

2012–2015: redaktor inicjujący, a następnie wydawca filozofii i nauk społecznych w Wydawnictwie Naukowym PWN;

2010–2020: współzałożyciel i członek redakcji czasopisma naukowego “Praktyka Teoretyczna”;

2011: licencjat z germanistyki, Instytut Filologii Germańskiej, UAM;

2010: magister filozofii, Instytut Filozofii UAM;

2005–2011: studia w ramach Międzywydziałowych Interdyscyplinarnych Studiów Humanistycznych UAM.
Realizowane projekty badawcze

Projekty badawcze i staże zagraniczne

2024-2027: wykonawca w “Ideas of Emancipation in the Borderlands of East-Central Europe”, Bilateral Project Polish Academy of Sciences-Academy of Sciences of the Czech Republic;

2020-2024: uczestnik współpracy PAN z GSRL EPHE-CNRS oraz Stacją Badawczą PAN w Paryżu w projekcie “Le desir d l’immediat et la crise des formes de la mediation dans la culture contemporaine”, kierownik: prof. Andrzej Leder (IFiS PAN) i prof. Paul Zawadzki (GSRL EPHE-CNRS);

23.09.2022-23.10.2022 – stypendium SSHN przyznawane przez Ambasadę Francji na pobyt badawczy w GSRL, École Pratique des Hautes Études, Paris;

21.03.2022-11.04.2022 – visiting scholar na Duke University na zaproszenie prof. Michaela Hardta w ramach programu NOWA PROM;

1.10.2020-31.10.2020 – stypendium SSHN przyznawane przez Ambasadę Francji na pobyt badawczy w GSRL, École Pratique des Hautes Études, Paris;

2018-2023 – kierownik grantu NPRH Uniwersalia 2.2 „Przygotowanie polskiej edycji cyklu Homo sacer Giorgio Agambena” (22H 17 0340 85);

grudzień 2018 – visiting professor w Dipartimento di Filosofia, Comunicazione e Spettacolo, Toma Tre na zaproszenie prof. Dario Gentile;

1.08–31.08.2017 – stypendium SSHN przyznawane przez Ambasadę Francji na pobyt badawczy w GSRL, École Pratique des Hautes Études, Paris;

2014-2019 – kierownik grantu NCN Preludium „Związek życia i polityki we współczesnej włoskiej filozofii politycznej” realizowanym w IFiS PAN, (2014/15/N/HS1/02431);

2013–2017 – wykonawca w grancie NCN Sonata bis “Ekonomia literatury” realizowanym na Uniwersytecie Śląskim, kierownik: dr Paweł Tomczok (2012/05/D/HS2/03589). 

Bibliografia

Bibliografia

 Książki 

1.      Forma życia i dobro wspólne. Geneza i aktualność współczesnej włoskiej filozofii politycznej, Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich PAN, Warszawa 2020. 

 

Zredagowane tomy i numery czasopism

  1. Studia nad projektem “Homo sacer”, red. Mikołaj Ratajczak, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa 2023.
  2. Cooperation as the Institution of the Common, “Praktyka Teoretyczna” 1(27)/2018, red. Bartłomiej Błesznowski, Mikołaj Ratajczak,
  3. Strukturalizm i historia, „Praktyka Teoretyczna” 4(22)/2016, red. Bartłomiej Błesznowski, Mikołaj Ratajczak, Eliasz Robakiewicz,
  4. Economic Theologies, „Praktyka Teoretyczna” 3(17)/2015, red. Mikołaj Ratajczak, Rafał Zawisza,
  5. Metropolia czy biopolis?, „Praktyka Teoretyczna” 2/2011, red. Mikołaj Ratajczak et al.,
  6. Biopolityka, „Praktyka Teoretyczna” 1/2011, red. Mikołaj Ratajczak et al.,
  7. Wspólnota, „Praktyka Teoretyczna” 1/2010, red. Mikołaj Ratajczak et al.,
  8. Agamben. Przewodnik Krytyki Politycznej, red. Mikołaj Ratajczak et al.,  Wydawnictwo KP, Warszawa 2010,
  9. W sprawie Agambena. Konteksty krytyki, red. Mikołaj Ratajczak et al., Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2010.

 

Artykuły w czasopismach

  1. The State as a Form of Life: Genealogy of Biopolitics in the Discourse on the Biology of the State, “Journal of the History of Ideas”, 2024,
  2. Włoskie laboratorium i źródła neoliberalnej kontrrewolucji, “Kultura i Społeczeństwo” 66(4)/2022: 235-261,
  3. Marks i krytyka ideologii. Uwagi do historii pojęcia, “Teksty Drugie” 5/2022: 106-127,
  4. Marks o samobójstwie, “Praktyka Teoretyczna” 3(45)/2022: 123-145,
  5. Kryzys i konflikt. O genezie Italian Theory, “Czas Kultury”, 4/2020: 121-126,

–        Crisis and conflict: on the Genesis of Italian Theory, trans. Aleksandra Sokalska-Bennett, “Czas Kultury” special issue/2021: 170-189,

  1. Kryzys doświadczenia i autorytetu. Esej filozoficzno-polityczny, “Teksty Drugie” 4/2020: 296-316,
  2. Language and value: the philosophy of language in the post-Operaist critique of contemporary capitalism, “Language Sciences” 70, November 2018: 118-130 (Impact Factor 0,832),
  3. Desire and Intellect: Individuation in Capitalism, or Simmel vs Marx, “Polish Sociological Review” 4(204)/2018: 499-514 (Impact Factor 0,12),
  4. Principles of the Common: Towards a Political Philosophy of Polish Cooperativism, “Praktyka Teoretyczna” 1(27)/2018: 98-130 [współautor: Bartłomiej Błesznowski],
  5. Cooperation as the Institution of the Common, “Praktyka Teoretyczna” 1(27)/2018: 6-17,
  6. Geneza Kapitału a pojęciowa i problemowa struktura Marksowskiej krytyki ekonomii politycznej, “Archiwum Historii Filozofii i Myśli Społecznej” 63/2018: 35-62,

12.  Dlaczego potrzebujemy bezwarunkowego dochodu podstawowego? Recenzja z: Guy Standing, Basic Income: And How Can We Make It Happen, Penguin Books 2017, „Praktyka Teoretyczna” 2(24)/2017: 167-178,

  1. Divine Management of Wordly Matters: Agamben’s Theological Genealogy of Economy as a Political Philosophy of Praxis, “Prakyka Teoretyczna” 3(17)/2015: 73–103,
  2. Theology as a Critique, “Praktyka Teoretyczna” 3(17)/2015: 8–22 [współautor: Rafał Zawisza],
  3. Negatywność i bios politikos: translacja tego, co polityczne, we współczesnej włoskiej filozofii politycznej, „Politeja. Pismo WSMiP UJ” 9(39)/2015: 111–140,
  4. Wprowadzenie do teorii kapitalizmu kognitywnego: kapitalizm kognitywny jako reżim produkcji, „Praktyka Teoretyczna” 1(15)/2015: 57–94,
  5. Podmiot jako efekt języka, „Hybris” 29/2015: 1–31,
  6. Katechon i wielość, „Znak” 724/2015: 66–73
  7. Znaczenie Rezultatów bezpośredniego produkcji dla współczesnej lektury Marksa, „Hybris”, 25/2014: 174–195,
  8. Posthumanistyka zwierzęcia, które ma język, „Praktyka Teoretyczna” 4(14)/2014: 193-205,
  9. Genealogia biopolityki: biologia państwa, „Praktyka Teoretyczna” 3(9)/2013: 299–334,
  10. Podmiot między negatywnością i Aufhebung/désoeuvrement. Odparcie kryptoteologicznej krytyki Agambena, „Praktyka Teoretyczna” 2(8)/2013: 347–363,
  11. Ekonomia polityczna wspaniałomyślności – wokół Sloterdijka idei nowej regulacji podatków, „Hybris” 16/2012: 22–47,
  12. Poza paradygmat immunizacji: biopolityka w projekcie filozoficznym Roberta Esposito, „Praktyka Teoretyczna”, 2–3/2011: 173–186,
  13. Wielość: produkcja wspólnotowości, „Praktyka Teoretyczna” 1/2010: 159–188.

 

Rozdziały w książkach

  1. Ateizm polityczny: poza uporczywość teologii politycznej, w: Szymon Wróbel, Krzysztof Skonieczny (red.), Ateizm. Próba dokończenia projektu, Wydawnictwo DiG, Warszawa 2018, s. 227-243,
  2. Narracje o kryzysie: przyczyny kryzysu, w: Borys Cymbrowski, Paweł Tomczok (red.), Ekonomie w literaturze i kulturze, Wydawnictwo UŚ, Katowice 2017, s. 128–143,
  3. Fikcja finansów: konwencje i autoreferencyjny character wartości na rynkach finansowych jako przykład kulturowych uwarunkowań finansów, w: Łukasz Milenkowicz, Paweł Tomczok (red.), Ekonomia w badaniach literackich, Wydawnictwo UŚ, Katowice 2017, s. 64–76,
  4. Język jako środek produkcji. Uwagi do relacji między literaturą a kapitalizmem kognitywnym, w: Michał Kłosiński, Paweł Tomczok (red.), Ekonomiczne teorie literatury, Wydawnictwo UŚ, Katowice 2017, s. 129–151
  5. Towards a political economy of algorithms: high-frequency trading and the efficient market hypothesis, w: Katarzyna Śledziewska (ed.), Digital Ecosystems. Smart Economy and Innovation, DELab, Warszawa 2016: 72–80,
  6. Negatività come sfera del Politico, w: Dario Gentili, Elettra Stimili (red.), Pensiero italiano. Mappe e sconfimenti, Derive Approdi, Roma 2015, s. 200–211 [współautor: Mateusz Burzyk],
  7. Sztuka i praca. Od ekonomii politycznej produkcji artystycznej do krytycznej filozofii współczesnych form pracy, w: Tomasz Załuski (red.), Skuteczność sztuki, Muzeum Sztuki w Łodzi, Łódź 2014, s. 32-54,
  8. Oświecenie w kryształowym pałacu – wprowadzenie do Sloterdijka diagnozy współczesnej kondycji podmiotowości, w: Bogdan Banasiak, Andrzej Kucner, Piotr Wasyluk (red.), Demokracja, tolerancja, oświecenie, Wydawnictwo IF UWM, Olsztyn 2012, s. 231­–245.

 

Przedmowy i posłowia

  1. Wprowadzenie do polskiego wydania, w: Giorgio Agamben, Oikonomia. Królestwo i chwała. Przyczynek do teologicznej genealogii ekonomii i rządu, tłum. Piotr Laskowski, Sebastian Matuszewski, Piotr Michalik, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa 2023, s. 7-26,
  2. Poza produktywność. Teologiczna genealogia ekonomii a krytyka ekonomii politycznej, w: Giorgio Agamben, Oikonomia. Królestwo i chwała. Przyczynek do teologicznej genealogii ekonomii i rządu, tłum. Piotr Laskowski, Sebastian Matuszewski, Piotr Michalik, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa 2023, s. 403-428,
  3. Wprowadzenie do polskiego wydania, w: Giorgio Agamben, Stasis. Wojna domowa jako paradygmat polityczny, tłum. Piotr Laskowski, Sebastian Matuszewski, Piotr Michalik, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa 2023, s. 7-25,
  4. Wprowadzenie do polskiego wydania, w: Giorgio Agamben, Horkos. Sakrament języka. Archeologia przysięgi, tłum. Piotr Laskowski, Sebastian Matuszewski, Piotr Michalik, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa 2023, s. 7-23,
  5. Wprowadzenie do polskiego wydania, w: Giorgio Agamben, Opus Dei. Archeologia obowiązku, tłum. Piotr Laskowski, Sebastian Matuszewski, Piotr Michalik, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa 2023, s. 7-24,
  6. Wprowadzenie do polskiego wydania, w: Giorgio Agamben, Najwyższe ubóstwo. Reguły monastyczne i forma życia, tłum. Piotr Laskowski, Sebastian Matuszewski, Piotr Michalik, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa 2023, s. 7-26,
  7. Człowiek nie osądził Boga, Bóg nie osądzi świata. Giorgio Agamben i teologia polityczna, w: Giorgio Agamben, Piłat i Jezus, tłum.. Monika Surma-Gawłowska, Andrzej Zawadzki, Wydawnictwo Znak, Kraków 2017, s. 93–117 [współautor: Mateusz Burzyk],
  8. Posłowie tłumacza, w: Karol Marks, Kapitał 1.1. Rezultaty bezpośredniego procesu produkcji, tłum. Mikołaj Ratajczak, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2013, s.145-165,
  9. Rzecz-pospolita i aktualność komunizmu. Genealogia i krytyki polityczno-filozoficznego projektu dobra wspólnego, w: Michael Hardt, Antonio Negri, Rzecz-pospolita. Poza własność prywatną i dobro publiczne, tłum. „Praktyka Teoretyczna”, korporacja ha!art, Kraków 2012: 7–71 [współautorstwo: „Praktyka Teoretyczna”].

 

Recenzje, eseje i wywiady

  1. Ludzie chcą państwa opiekuńczego, a popierają Konfederację. Dlaczego?, wywiad, „Gazeta Wyborcza” 23.07.2023,
  2. Filozofia biopolityki, “Machina Myśli” 18.03.2022, https://machinamysli.org/filozofia-biopolityki/

3.     Pasolini i studenci, “Mały Format” 04-06/2021, https://malyformat.com/2021/07/pasolini-i-studenci/

4.     Halo, pan Engels? Jest kapitalizm do obalenia, wywiad, „Gazeta Wyborcza”, 28.11.2020,

5.     Niebezpieczne zwierzę – wprowadzenie do filozofii politycznej Paola Virna, https://machinamysli.org/niebezpieczne-zwierze-wprowadzenie-filozofii-politycznej-paola-virna/

6.     Powstrzymywać zło. Teologia polityczna Kościoła wobec osób LGBT+, „Codziennik Feministyczny” 27.08.2019, http://codziennikfeministyczny.pl/ratajczak-powstrzymywac-zlo-teologia-polityczna-kosciola-wobec-osob-lgbt/

7.     Widmo wciąż krąży: 170 lat „Manifestu Komunistycznego”, „Le Monde diplomatique – edycja polska”, 5/2018: 27-29 [współautor: Piotr Kuligowski]

8.     Euro, przyszłość Europy i kryzys globalnego kapitalizmu. Recenzja z: Janis Warufakis, A słabi muszą ulegać? Europa, polityka oszczędnościowa a zagrożenie dla globalnej stabilizacji, „Znak” 749/2017: 100-104

9.     Lekarstwo na kryzys kapitalizmu: dochód podstawowy: tak czy nie, „Dziennik Gazeta Prawna” 4/2017: A9–A10 [współautorzy: Ryszard Szarfenberg, Maciej Szlinder],

10.  Laboratorium obrazu. Recenzja z: Aby Warburg, Atlas Mnemosyne, tłum. Paweł Brożyński, Małgorzata Jędrzejczyk, Warszawa 2015, „Znak” 734–735/2016: 108–111,

11.  Niewidoczna praca redaktorek i redaktorów, „Krytyka Polityczna”, https://krytykapolityczna.pl/kultura/ratajczak-niewidoczna-praca-redaktorek-i-redaktorow/

12.  Polityka poznawczego zamętu. Kilka uwag o socjologii neoliberalnej teorii, http://lewica.pl/?id=31115&tytul=Mikolaj-Ratajczak:-Polityka-poznawczego-zametu:

13.  Philosophy and the machine of political theology. Review of Due. La macchina della teologia politica e il posto del pensiero, „Praktyka Teoretyczna” 3(17)/2015: 201–212,

14.  Między radykalnym doświadczeniem polityki a radykalną polityką. Recenzja z: Jaromir Brejdak, Cierń w ciele. Myśl apostoła Pawła w filozofii współczesnej, „Analiza i Egzystencja” 18/2012: 146-151.

 

 

Tłumaczenia i opracowania:

1.      Giorgio Agamben, Oikonomia. Królestwo i chwała. Przyczynek do teologicznej genealogii ekonomii i rządu, tłum. Piotr Laskowski, Sebastian Matuszewski, Piotr Michalik, red. Mikołaj Ratajczak, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa 2023,

2.      Giorgio Agamben, Stasis. Wojna domowa jako paradygmat polityczny, tłum. Piotr Laskowski, Sebastian Matuszewski, Piotr Michalik, red. Mikołaj Ratajczak, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa 2023,

3.      Giorgio Agamben, Horkos. Sakrament języka. Archeologia przysięgi, tłum. Piotr Laskowski, Sebastian Matuszewski, Piotr Michalik, red. Mikołaj Ratajczak, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa 2023,

4.      Giorgio Agamben, Opus Dei. Archeologia obowiązku, tłum. Piotr Laskowski, Sebastian Matuszewski, Piotr Michalik, red. Mikołaj Ratajczak, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa 2023,

5.      Giorgio Agamben, Najwyższe ubóstwo. Reguły monastyczne i forma życia, tłum. Piotr Laskowski, Sebastian Matuszewski, Piotr Michalik, red. Mikołaj Ratajczak, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa 2023,

6.      Karol Marks, Peuchet: o samobójstwie, tłum. Mikołaj Ratajczak, „Praktyka Teoretyczna” 3(45)/2022: 99-121,

7.      Theodor W. Adorno, Nowy prawicowy radykalizm. Wykład o jego kilku aspektach, tłum. Mikołaj Ratajczak, Wydawnictwo Znak, Kraków 2020,

8.      Athony B. Atkinson, Nierówności. Co da się zrobić?, tłum. Mikołaj Ratajczak, Maciej Szlinder, Wydawnictwo KP, Warszawa 2017,

9.      Karol Marks, Formalna i realna subsumcja pracy pod kapitał. Formy przejściowe, tłum. Tomasz Płomiński, Mikołaj Ratajczak, „Praktyka Teoretyczna” 2(16)/2015: 125-148,

10.   Carl Schmitt, Fulco Lanchester, Ostatnia rozmowa. Prawnik przed sobą samym, tłum. Katarzyna Burzyk, opr. Mateusz Burzyk, Mikołaj Ratajczak, „Przegląd Polityczny” 127-128/2014.

11.   Karol Marks, Kapitał 1.1. Rezultaty bezpośredniego procesu produkcji, tłum. Mikołaj Ratajczak, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2013,

12.   Michael Hardt, Antonio Negri, Rzecz-pospolita. Poza własność prywatną i dobro publiczne, tłum. Mikołaj Ratajczak et al. jako „Praktyka Teoretyczna”, korporacja ha!art., Kraków 2012,

13.   Eva Geulen, Giorgio Agamben. Wprowadzenie, tłum. Mikołaj Ratajczak, Wydawnictwo SIC!, Warszawa 2012.

14.   Alberto Toscano, Polityka abstrakcji: komunizm i filozofia, tłum. Mikołaj Ratajczak, https://www.praktykateoretyczna.pl/artykuly/alberto-toscano-polityka-abstrakcji-komunizm-i-filozofia/

15.   Anna Curcio, Przekładanie różnic na to, co wspólne, tłum. Mikołaj Ratajczak, „Praktyka Teoretyczna” 4/2011: s. 85-99.
Print Friendly, PDF & Email

IFiS PAN

O IFiS PAN

Struktura

Badania

Aktualności

Kontakt

Instytut Filozofii i Socjologii
Polskiej Akademii Nauk

00-330 Warszawa
ul. Nowy Świat 72

tel.: (48-22) 826-71-81
tel.: (48-22) 828-32-04
fax: (48-22) 826-78-23

email:secretar@ifispan.edu.pl

Log In

Create an account
Europejski Sondaż Społeczny | European Social SurveyEuropejski Sondaż Społeczny | European Social Survey